Bài này nằm trong loạt bài giới thiệu chuyên sâu về mặt ngữ nghĩa của một trong các cấu trúc cực kỳ phổ biến của danh từ ghép: cấu trúc “danh từ + danh từ”.

Loạt bài gồm 3 bài:

• Danh từ ghép: Cấu trúc “danh từ + danh từ” | Bài 1: Cơ bản
• Cấu trúc danh từ ghép: “danh từ + danh từ” | Bài 2: Nâng cao 1
• Danh từ ghép: Cấu trúc Noun’s + Noun | Bài 3: Nâng cao 2

Trong loạt bài này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu về mặt ngữ nghĩa của một loại danh từ ghép trong 8 loại trên: cấu trúc “danh từ + danh từ”.

Lý do đi sâu về mặt ngữ nghĩa của cấu trúc này là:

• Đây là cấu trúc rất phổ biến và có thể nói là có số lượng danh từ ghép nhiều nhất trong tiếng Anh.
• Có nhiều cách sử dụng, tương đối phức tạp và đa dạng

Dưới đây là các điểm cần biết về mặt ngữ nghĩa của danh từ ghép kiểu “danh từ + danh từ” để có thể hiểu đúng khi gặp danh từ ghép dạng này, cũng như biết cách sử dụng, cách tạo danh từ ghép một cách chính xác, tránh mắc phải những sai lầm mà người sử dụng tiếng Anh như một ngoại ngữ thường hay mắc phải.

Từ đứng trước mô tả hoặc bổ nghĩa cho từ đứng sau

Danh từ đứng trước đóng vai trò như một tính từ.

So sánh:

• milk chocolate (Sô cô la sữa – một loại sô cô la)
• chocolate milk (Sữa sô cô la – một loại sữa)
• a horse race (cuộc đua ngựa – một loại đua)
• a race horse (ngựa đua – một loại ngựa)
• a book case (tủ sách – một loại tủ)
• mineral water (nước khoáng – một loại nước)

Danh từ đứng sau hàm ý chủ ngữ (chủ thể của hành động); danh từ đứng trước hàm ý tân ngữ (đối tượng của hành động).

• an oil well (= Giêng dầu = Cái giếng sản xuất ra dầu = a well that produces oil)
• a sheepdog (= Chó chăn cừu = a dog that looks after sheep)
• a Birmingham man (= Người Birminghan = Người đến từ Birminghan = a man who comes from Birmingham)
• the airport bus (= Xe buýt sân bay = xe buýt đi sân bay = the bus that goes to the airport)

Có thể kết hợp 2 danh từ với nhau để hàm ý cái này là một bộ phận của cái kia, trong đó, cái đứng sau (danh từ chính) là một bộ phận của cái đứng trước (noun modifier).

Ví dụ:

• The city hall (tòa thị chính của thành phố – tòa nhà này là một phần của thành phố)
• A door handle (tay nắm cửa – cái tay nắm cửa là một phần của cái cửa)
• A table leg (cái chân bàn – một phần của cái bàn)

Lưu ý: Không dùng sở hữu cách trong các trường hợp này (xem bài: Danh từ ghép: Cấu trúc Noun’s + Noun | Bài 3: Nâng cao 2 để biết cách dùng của cấu trúc “noun + ‘s + noun”.)

• The car’s door;
• the village’schurch;
• my coat’s pocket

Số của danh từ đứng trước

Trong tiếng Anh truyền thống, danh từ đứng trước thường ở dạng số ít, ngay cả khi nó có nghĩa số nhiều.

• a shoe shop (= a shop that sells shoes = cửa hàng bán giầy)
• a horse race (= a race for horses = cuộc đua ngựa)
• trouser pockets (= pockets in trousers = túi quần)
• a toothbrush (= a brush for teeth = bàn chải đánh răng)
• a ticket office (= an office that sells tickets = phòng bán vé)

Nhưng trong tiếng Anh hiện đại, có xu hướng chấp nhận dùng danh từ đứng trước cả ở dạng số nhiều:

Ví dụ:

• Antiquesshop hoặc antique shop được dùng phổ biến như nhau
• drugsproblem còn phổ biến hơn drug problem

Mạo từ

Mạo từ của danh từ đứng trước sẽ bị lược bỏ khi tham gia cấu trúc “danh từ + danh từ”. Bất kỳ mạo từ nào (nếu có) đứng trước toàn bộ danh từ ghép này sẽ là mạo từ đi với danh từ chính đứng cuối.

• army officers (= officers in the army): Mạo từ the của the army bị lược bỏ khi ghép với army officers
• a sun hat (= a hat that protects you against the sun): Mạo từ the của the sun bị lược bỏ, mạo từ a đi với danh từ chính hat (một cái mũ che nắng)

Dùng nhiều hơn 2 danh từ

Có thể kết hợp nhiều hơn 2 danh từ.

Một cụm 2 danh từ có thể bổ nghĩa cho một danh từ thứ 3; cụm 3 danh từ này có thể bổ nghĩa cho một danh từ thứ 4; v.v….

• oil production costs
• road accident research centre

Kiểu kết hợp này rất phổ biến trong tiêu đề báo chí vì nó ngắn gọn và tiết kiệm diện tích.

• FURNITURE FACTORY PAY CUT ROW

Dùng cấu trúc khác

Không phải bất kỳ ý tưởng “ghép” nào cũng có thể được thể hiện bởi cấu trúc “danh từ + danh từ”.

Đôi khi, cần sử dụng cấu trúc với giới từ “of” hoặc một giới từ khác; đôi khi cần dùng cấu trúc sở hữu với ‘s.

• a feeling of disappointment (Cảm giác thất vọng – Không dùng: a disappointment feeling)
• letters from home (Thư nhà – home letters)
• cow’s milk (sữa bò – Không dùng: cow milk) (xem thêm bài Noun modifier)

Cách phát âm danh từ ghép

Danh từ ghép được coi là một danh từ độc lập, toàn vẹn, Cấu trúc “danh từ + danh từ” được nhấn trọng âm vào từ đứng đầu.

• a ‘bicycle factory (trọng âm vào bicycle)
• a ‘fruit drink (trọng âm vào fruit)
• ‘ski boots (trọng âm vào ski)
• ‘coffee beans (trọng âm vào coffee)

Tuy nhiên, cũng có nhiều ngoại lệ.

• a garden ‘chair (trọng âm vào chair)
• a fruit ‘pie (trọng âm vào pie)

Đôi khi, nếu từ đứng trước vừa có nghĩa danh từ, vừa có nghĩa tính từ thì việc nhấn trọng âm vào từ đứng trước hoặc đứng sau có thể dẫn tới khác biệt về ý nghĩa chung của cụm danh từ.

Ý nghĩa của cụm từ sẽ phụ thuộc vào từ nào được nhấn trọng âm.

So sánh:

• a ‘French teacher

Nhấn vào French đứng trước, khi đó French sẽ được hiểu là danh từ, nghĩa là tiếng Pháp. Cụm từ sẽ có nghĩa: a person who teaches French – Giáo viên dạy tiếng Pháp

• a French ‘teacher

Nhấn vào từ teacher đứng sau, khi đó French sẽ được hiểu là tính từ, nghĩa là người Pháp. Cụm từ khi đó sẽ có nghĩa: a teacher who is French – Một giáo viên người Pháp

Nếu không chắc chắn, nên tra từ điển.

Trong các trường hợp dễ nhầm lẫn như vậy, tốt nhất nên sử dụng cấu trúc khác.

Ví dụ:

• A teacher of French
• A teach who is French

Chính tả

Có thể dùng 3 cách:

• Viết liền
• Gạch nối
• Viết rời

Đối với các danh từ ghép thông dụng và ngắn, người ta có xu hướng ghép thành 1 từ.

• Bath room >>> bathroom
• Lamp shade >>> lampshade
• Sea side >>> seaside

Cách dùng với dấu gạch nối ít phổ biến trong tiếng Anh hiện đại.

Ngày nay, hầu hết trường hợp có thể dùng lối viết tách rời (trừ đối với một vài danh từ ghép rất thông dụng và ngắn thì có thể viết liền thành một từ,ví dụ: boyfriend).

Bài tập:

BÀI LIÊN QUAN

Tất cảMust knowAdjectivesAdverbsConjunctionsInterjectionsNounsPrepositionsParallelismPronounsTips & Tricks

Ngữ pháp tiếng Anh – English Grammar

Ngữ pháp nói chung và ngữ pháp tiếng Anh nói riêng là gì? Tại sao cần biết nó? Học nó ...

Từ giảm nhẹ – mitigators

Từ giảm nhẹ là gì? Từ giảm nhẹ dùng để làm gì? Dùng từ giảm nhẹ như thế nào? Điều ...

Trật tự của determiners trước danh từ

Trước danh từ có thể có nhiều determiner, nhưng phải có trật tự. Vậy trật tự của determiners trước danh ...

Cách sử dụng từ ghép để không bị hiểu lầm

Bài này giới thiệu cách sử dụng từ ghép để tránh người đọc hiểu lầm. Việc theo hay không theo ...

More...