Bài này giới thiệu cấu trúc danh từ ghép với sở hữu cách. Đây là bài nằm trong loạt bài giới thiệu chuyên sâu về mặt ngữ nghĩa của một trong các cấu trúc cực kỳ phổ biến của danh từ ghép: cấu trúc "danh từ + danh từ".

Loạt bài gồm 3 bài:

• Danh từ ghép: Cấu trúc "danh từ + danh từ" | Bài 1: Cơ bản
• Cấu trúc danh từ ghép: "danh từ + danh từ" | Bài 2: Nâng cao 1
• Danh từ ghép với sở hữu cách: Cấu trúc Noun's + Noun | Bài 3: Nâng cao 2

Kiến thức cũ: Danh từ ghép (compound noun) chủ yếu được phân loại theo hai tiêu chí: Tiêu chí từ loại (word class) của các thành phần tham gia Tiêu chí ngữ nghĩa (semantic) của các thành phần tham gia Nếu xét về mặt từ loại của các thành phần tham gia danh từ ghép, có thể phân danh từ ghép thành 8 loại: Danh từ + Danh từ Tính từ + Danh từ Động từ (hoặc V.ing) + Danh từ Danh từ + Động từ (hoặc V.ing) Động từ + Giới từ Danh từ + Cụm giới từ Giới từ + Danh từ Danh từ + Tính từ Chi tiết cụ thể được nêu trong bài: Danh từ ghép: Cách dùng và những lưu ý đặc biệt.

Trong loạt bài này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu về mặt ngữ nghĩa của một loại danh từ ghép trong 8 loại trên: cấu trúc “danh từ + danh từ”.

Lý do đi sâu về mặt ngữ nghĩa của cấu trúc này là:

• Đây là cấu trúc rất phổ biến và có thể nói là có số lượng danh từ ghép nhiều nhất trong tiếng Anh.
• Có nhiều cách sử dụng, tương đối phức tạp và đa dạng

Dưới đây là các điểm cần biết về mặt ngữ nghĩa của danh từ ghép kiểu "danh từ + danh từ" để có thể hiểu đúng khi gặp danh từ ghép dạng này, cũng như biết cách sử dụng, cách tạo danh từ ghép một cách chính xác, tránh mắc phải những sai lầm mà người sử dụng tiếng Anh như một ngoại ngữ thường hay mắc phải.

Cụ thể hơn, cấu trúc giới thiệu trong bài này có dạng:

NOUN'S + NOUN

Dùng danh từ ghép với sở hữu cách để chỉ “cái gì đó được dùng bởi ai đó”

Trong cấu trúc danh từ ghép với sở hữu cách này, danh từ đứng cuối là danh từ chính chỉ một loại/nhóm vật do một nhóm người hoặc con vật nào đó sử dụng.

Danh từ đứng đầu là danh từ chỉ đối tượng sử dụng vật đó. 

• children's clothes (Quần áo trẻ em – quần áo do trẻ em sử dụng)
• a man's sweater (Áo sweater nam – cho nam giới sử dụng)
• women's magazines (tạp chí phụ nữ - dành cho phụ nữ sử dụng)
• a bird's nest (tổ chim – dành cho chim sử dụng)

Về mặt số của hai danh từ này, có hai trường hợp: (i) đều ở dạng số ít; (ii) đều ở dạng số nhiều. 

• a child's toy (đồ chơi trẻ con – đều ở dạng số ít)
• children's clothes (quần áo trẻ con – đều ở dạng số nhiều)

Tuy nhiên cũng có ngoại lệ:

• a women's magazine

Ngoại lệ:

Không phải lúc nào cũng có thể dùng cấu trúc sở hữu này để chỉ ý “được dùng bởi ai đó”. 

• • baby clothes (quần áo trẻ con –Cũng vẫn do trẻ con sử dụng, nhưng không dùng cấu trúc sở hữu)
  • a birdcage (lồng chim – Cũng vẫn do chim sử dụng, nhưng không dùng cấu trúc sở hữu)

Ngoài ra, cách dùng trong tiếng Anh Anh và Anh Mỹ cũng đôi khi khác nhau.

So sánh: 

• • a baby's bottle (Anh Anh) > < a baby bottle (Anh Mỹ) (bình sữa trẻ con)
  • a baby's pram (Anh Anh) > < a baby carriage (Anh Mỹ) (xe đẩy trẻ con)
  • a doll's house (Anh Anh) >  < a doll house (Anh Mỹ) Nhà búp bê

  

Dùng danh từ ghép với sở hữu cách để chỉ sản phẩm của con vật còn sống

Cấu trúc danh từ ghép với sở hữu cách thường được sử dụng để chỉ các sản phẩm thu được từ con vật còn sống.

• cow's milk (sữa bò)
• lamb's wool (lông cừu non)
• sheep's wool (lông cừu lớn)
• a bird's egg (trứng chim)
• a hen's egg (trứng gà)

Ngoại lệ:

• camel hair
• horsehair

Khi con vật đã bị giết để cung cấp một sản phẩm nào đó, người ta chỉ dùng cấu trúc “noun + noun”. 

• calf skin (da bê)
• chamois leather (da sơn dương)
• fox fur (lông cáo)
• chicken soup (xúp gà)
• a lamb chop (thịt cừu)
• tortoise shell (mai rùa)

 

Dùng danh từ ghép với sở hữu cách để chỉ các bộ phận thân thể của người và vật

Dùng cấu trúc danh từ ghép với sở hữu cách để chỉ các bộ phận của người và con vật.

• a man's leg (chân người)
• an elephant's trunk (vòi voi)
• a sheep's heart (tim cừu)

Nhưng để chỉ bộ phận của các vật không sống (vô tri vô giác), dùng cấu trúc “noun + noun”.

• a table leg (Không dùng: a table's leg)
• a car door (Không dùng: a car's door)

  

Phát âm danh từ ghép với sở hữu cách

Với cấu trúc danh từ ghép với sở hữu cách, thông thường trọng âm rơi vào danh từ thứ nhất.

So sánh: 

• a 'doll's house (Đây là danh từ ghép. Trọng âm vào danh từ đứng đầu. Có ý nghĩa phân loại: Một loại nhà – nhà búp bê)
• my brother's 'house (Đây không phải danh từ ghép. Chỉ là một kết hợp thông thường. Không có ý nghĩa phân loại: Không phải một loại nhà)
• 'goat's milk (Đây là danh từ ghép. Trọng âm vào danh từ đứng đầu. Có ý nghĩa phân loại: Một loại sữa – sữa dê)
• the goat's 'tail (Đây không phải là danh từ ghép. Chỉ là một kết hợp thông thường. Không có ý nghĩa phân loại: Không phải một loại đuôi)

Ngoại lệ: 

• a child's 'bicycle (một loại xe đạp) 

 

Dùng cấu trúc nào? Như vậy, riêng cấu trúc danh từ ghép dạng "noun + noun", đã có tới 3 trường hợp: Danh từ + danh từ (Xem bài: Danh từ ghép: Cấu trúc "danh từ + danh từ" | Bài 1: Cơ bản) Danh từ + giới từ + danh từ (Xem bài: Cấu trúc danh từ ghép: "danh từ + danh từ" | Bài 2: Nâng cao 1) Danh từ dạng sở hữu + danh từ (Xem bài: Danh từ ghép: Cấu trúc Noun's + Noun | Bài 3: Nâng cao 2) Vậy khi nào thì dùng cấu trúc nào? Đây là câu hỏi khó. Các quy luật nêu trên chỉ là một số trường hợp chung, thường gặp và phổ biến nhất. Nhưng vẫn luôn có ngoại lệ. Vì vậy, ngoài việc tìm hiểu các quy luật này để có cái nhìn tổng thể, các bạn nên đọc nhiều và ghi nhớ để sử dụng khi cần thiết. “Sử dụng từ điển” luôn là lời khuyên đúng nhất và không thể thiếu.

 

Bài tập: